top of page
Grupa Czytelnicza

książki

KSIĄŻKI & PUBLIKACJE NAUKOWE O STALKINGU

Autorzy w swoich publikacjach podejmują temat uporczywego nękania (stalkingu) oraz innych form prześladowania emocjonalnego (mobbingu, bullyingu i molestowania). Prezentują wyniki badań, przedstawiają usystematyzowane definicje psychologiczne i kryminologiczne zjawisk zaliczanych do przemocy emocjonalnej, a ponadto także ich osobiste historie i uwarunkowania kulturowe oraz informacje o skali występowania tego zjawiska w Polsce i na świecie.

Poniżej przedstawiam zarówno literaturę faktu oraz odczucia pisarzy, których dotknął problem uporczywego nękania, jak i publikacje naukowe, w których autorzy opisują zjawisko stalkingu od strony prawnej.

"Przemysław pozbawił je wszystkich praw, które gwarantowała im konstytucja i zrobił to całkiem bezkarnie. Nie było paragrafu, którego mogłyby użyć, by dochodzić sprawiedliwości. Wystarczyła zaledwie jedna, pozbawiona skrupułów osoba, by wszystkie wzniosłe wartości trafiły do kosza na śmieci."

- Anna Zacharzewska, Wiem, co zrobiłaś

"Cyberprzemoc sprowadziła konflikty społeczne oraz pomiędzy jednostkami na poziom ogólnodostępny, anonimowy i bezkarny. Wiąże się ona dodatkowo nierozłącznie z innymi zjawiskami o charakterze przestępczym: mobbingiem, stalkingiem oraz prześladowaniem. W zależności od specyfiki określenia danego zdarzenia, osób biorących w nim udział, zachowania osoby prześladowanej czy osiągnięcia określonego przez osobę prześladującą celu przemoc ta odbywa się z wykorzystaniem Internetu i innych narzędzi elektronicznych, takich jak: SMS, e-mail, witryny internetowe, fora dyskusyjne, portale społecznościowe i inne". 

- Dariusz Goźliński, Vademecum bezpiecznej rodziny

1.
THOMAS ERIKSON

Otoczeni przez  psychopatów. Jak rozpracować tych, którzy tobą manipulują.

 

Wielka Litera

stalking.org.pl _ stalking _ informacje _ pomoc prawna

Erikson opisuje historię stalkingu, jakiego sam doświadczył. Książka jest niezwykle ciekawą lekturą, a autor przestrzega przed psychopatami zdradzając motywy ich działań, bowiem "kiedy zdecydują się zaatakować, będzie już za późno. Zrobią z tobą, co będą chcieli".

Na wstępie cytuje słowa Johna Lennona, który został zastrzelony przez swojego stalkera w 1980 roku: "Społeczeństwem rządzą szaleni ludzie powodowani szalonymi motywami. Rządzą nami maniacy zmierzający do maniakalnych celów i sądzę, że mogę zostać uznany za szalonego skoro tak mówię. Właśnie na tym polega to szaleństwo". 

 

Dalej wskazuje na znaczne konsekwencje działania prześladowców jakie dotykają pokrzywdzonych oraz środowisko: „Działalność psychopatów podobna jest do działań drapieżników, ale wywołuje też poważne skutki uboczne w całym otoczeniu. Ich poczynania szkodzą ogromnej liczbie ludzi. To następstwo niegodziwości rzadko dotyczy tylko ofiar prześladowania, a spustoszenie ma znacznie większy zasięg i ciągnie w otchłań bliskich i znajomych ofiary. Im bliżej prawdy tym doskonalsze kłamstwa, a sama prawda jest najlepszym kłamstwem.”

Jak zaczął się stalking?

 

Erikson pisze:

 

„Jestem autorem kilku książek, kiedy wydałem pierwszy thriller, dostałem mail od młodej kobiety, która chciała zostać pisarką. Przeczytała moja książkę, oceniła ją jako fantastyczną i zapytała, czy mogę jej pomóc? Mam zdecydowane podejście do czytelników. Bardzo cenię wszelki kontakt z nimi, zachęcam do wyrażenia opinii, na przykład na temat danej książki, jednak zwykle udzielam każdemu tylko jednej odpowiedzi. Nie jestem w stanie prowadzić dłuższej wymiany zdań z prostego powodu: pracuję sześć dni w tygodniu. Odpisałem jej, jak odpisuję każdemu, i zapomniałem o sprawie. Nie odpuściła i zaczęła zasypywać mnie listami, a z każdym mailem, kiedy odpowiedzi nie wysyłałem, stawała się coraz bardziej agresywna.”

Co było dalej? Listy, e-maile, pomówienia, oszczerstwa, rozpowszechnianie kłamstw.

 

„Po pewnym czasie moja ówczesna towarzyszka życia otrzymała mail, który jasno świadczył o tym, że młoda kobieta – teraz już używająca innego nazwiska - jest ze mną związana i planujemy ślub. Zarówno moja partnerka, jak i ja wpadliśmy w osłupienie. Mail zawierał całą listę poważnych oskarżeń pod moim adresem. Na przykład: romansowałem z ponad setką kobiet, z których co najmniej dwadzieścia zaszło w ciążę w ciągu kilku miesięcy. Zgłosiłem to na policję. Byli zaskoczeni, że w ogóle mam czas na pracę. Podobnych idiotyzmów było znacznie więcej, wszystkich nie dam rady opisać. Moja partnerka dostała też jakieś pięćdziesiąt maili, zawartość była różna, ale temat - jeden. Równolegle ja sam otrzymywałam listy miłosne od Tej samej kobiety.

Pisała jak bardzo tęskniła, że nie może się doczekać kiedy znów mnie zobaczy, kiedy wybierzemy się by obejrzeć to mieszkanie w centru Sztokholmu. Za pośrednictwem Facebooka obejrzała mój profil, który wówczas był dostępny dla każdego i zgromadził całkiem sporo informacji dotyczących mojego życia prywatnego. Dzięki czemu niektóre z wypisywanych przez nią elaboratów brzmiały zupełnie przekonywująco."

Jak długo trwał stalking i jaki był motyw? Zemsta.

"Ciągnęło się to 6 miesięcy zanim policji udało się ją zatrzymać był to skrajny przykład stalkingu za pomocą mediów społecznościowych, owa kobieta przysporzyła mi wielu problemów. Także wśród kolegów po piórze, wszystko to było dla mnie i kłopotliwe, i przerażające ale przede wszystkim nie miałem nawet pojęcia kim ona jest. Chora psychicznie pomyślicie, zwykła wariatka, pełno takich, możliwe - ale pojawiła się pewna nieprawidłowość - śledztwo wykazało, że wcześniej co najmniej 1 raz dopuściła się czegoś podobnego. Chodziło o mężczyznę znacznie od niej starszego także pisarza dużo bardziej znanego ode mnie. Sądzę że jego nazwisko nie byłoby wam obce. Tak bardzo przejął się całą sprawą, że zrezygnował z pracy. Rozmawiałem z nim kilka razy usiłującą zrozumieć o co chodziło, ale żaden z nas nie miał pojęcia co rzeczywiście chciała osiągnąć. Jedyny oczywisty motyw to zemsta za to, że nie pomogłem jej zrealizować marzenia o karierze pisarki. W książce „Psychopatki” autorki piszą tak: zemsta smakuje słodko i dlatego psychopaci rozkoszują się niszczeniem. Psychopaci uwielbiają zemstę emocjonalną, agresję społeczną, plotki tworzące manipulatorskie niepewne i zagrażające bezpieczeństwu relacje, to typ destrukcyjnej zemsty, która nie jest tak widoczna jak przemoc fizyczna i dlatego trudniej ją dostrzec.

Dobrze wiem jak to jest być obiektem takich działań. Policja przesłuchała tę kobietę, a prześladowania ustały jak za dotknięciem czarodziejski różdżki. Ciekawe prawda? Utwierdziło mnie w przekonaniu, że nie jest chora psychicznie. Gdyby zdiagnozowano u niej jakieś zaburzenia nie mogłaby tak nagle powstrzymać się od działania, cały czas była świadoma tego co robi i kiedy grunt zaczął palić jej się pod nogami, przeniosła się na inne łowiska i tam kontynuowała chorą działalność. Policjanci powiedzieli, że nigdy wcześniej nie spotkali nikogo kto by kłamał tak przekonująco."

Cel? Odebranie pozycji zawodowej, społecznej, rodzinnej.

 

"Sposób postępowania był oczywisty, ta psychopatyczna działalność miała zrujnować moje życie i karierę zawodową.Być może kobieta mściła się w ten sposób za to, że nie chciałem z nią korespondować w sprawie jej domniemanego talentu literackiego. Tym razem jej się nie powiodło, zdołało jednak zniszczyć mój ówczesny związek. I ja i moja partnerka byliśmy tak pokiereszowani, że nasze drogi się rozeszły, moja partnerka nabawiła się czegoś na kształt paranoi. Całymi dniami przesiadywała przy komputerze i telefonie, przeczesywała media społecznościowe szukając śladów tamtej kobiety nie potrafiłem jej tego wyperswadować. Stalkerka nie zaprzestała działaności beztrosko bawiąc się na jachcie jakiegoś mężczyzny, zobaczyłem to na facebooku. 

Cała historia nic jej nie obeszła natomiast moja partnerka stała się patologicznie zazdrosna i starała się odsunąć mnie od całego świata, izolowała mnie nawet od dzieci w obawie, że to się powtórzy. To był koniec, a ja nawet nie spotkałem owej młodej kobiety która zrujnowała mój związek."

Na kogo wpłynął stalking? 

Na otoczenie pokrzywdzonego, pozbawienie go szczęścia i spokoju. Doprowadzenie do odrzucenia społecznego swojej ofiary, ma ona stać się uboga, anonimowa, przeciętna, nieatrakcyjna, zerwać relacje, zostać odrzucona przez partnera itd.

 

„Zacznijmy ode mnie + 2 moich dzieci, moja partnerka + jej 3 dzieci, mój ojciec i moja biedna matka, moja siostra i cała jej rodzina, moi współpracownicy z firmy, w której pracowałem oraz wszyscy pozostali których uważałem za przyjaciół. Jedna psychopatka - jakieś 50 ofiar.

Nie przytaczam tej historii by zyskać wasze współczucie, już sobie poradziłem, chcę jednak wam pokazać że to może spotkać każdego. Nikt z nas nie jest odporny na podobne zachowanie. Dzisiaj co oczywiste traktuję bardziej podejrzliwie ludzi których poznaję, mam nadzieję, że nie rzuca się to w oczy, jednak wiem że na każde 100 osób przypada 2 do 4 psychopatów. Zatem zwracam baczniejszą uwagę na dziwaczne zachowania. Jakkolwiek powyższe historia była nader nieprzyjemna dla mnie samego dla mojej rodziny i dla moich przyjaciół, a to wszystko nic w porównaniu z wydarzeniami zachodzącymi w świecie, jako że psychopaci często posuwają się do skrajności chcąc zdobyć władzę.”

2.
ARKADIUSZ LACH

Karnoprawna reakcja na zjawisko kradzieży tożsamości.

 

Wolters Kluwer, Warszawa 2015 r.

stalking.org.pl _ stalking _ informacje _ pomoc prawna

Bardzo ważna publikacja, która w sposób wyczerpujący omawia przestępstwo kradzieży tożsamości - §2 art. 190a Kodeksu Karnego. Podkreśla się, iż jest to przestępstwo wykrywalne, jednak ścigane jedynie przez organy do tego uprawnione, tj. policję i prokuraturę. Niestety w Polsce teoria odbiega od praktyki, a działania jakie podejmuje policja, mające zmierzać do wykrycia sprawcy, można zaobserwować w dziale Akta Kraków, gdzie policja odmawia zabezpieczenia danych telekomunikacyjnych, internetowych, monitoringu, jak i kasuje dostarczony materiał dowodowy w postaci nagrań, których fragment można odsłuchać w dziale Akta Bydgoszcz. 

Analiza procesowych aspektów ścigania kradzieży tożsamości prowadzi do wniosku, że regulacje istniejące w prawie polskim co do zasady pozwalają na efektywne ściganie tego zachowania. Kluczowy jest tu tryb ścigania. Nie wydaje się również, aby istniała potrzeba wprowadzania nowych instytucji procesowych, czy też rozszerzania stosowania istniejących. Konieczne jest jednak doprecyzowanie niektórych regulacji, w obecnej postaci nie odpowiadają one bowiem wymogom art. 8 EKPC w zakresie wymogu precyzji ingerencji. 

Tryb ścigania powinien dawać szansę na pociągnięcie sprawcy czynu do odpowiedzialności. Biorąc pod uwagę trudności dowodowe i fakt, że kradzież tożsamości jest popełniana często przy użyciu nowoczesnych technologii, należy stwierdzić, że nie daje takiej szansy ściganie w trybie prywatnoskargowym. Postępowanie to często nie pozwoliłoby pokrzywdzonemu na pociągnięcie sprawcy do odpowiedzialności ze względu na ograniczone możliwości dowodowe, co mogłoby skutkować nawet odpowiedzialnością państwa za niewypełnienie zobowiązań pozytywnych, nałożonych przez art. 8 EKPC. Pokrzywdzony dysponuje bowiem o wiele mniejszymi możliwościami wykrywczymi niż organy postępowania przygotowawczego, w szczególności nie jest on w stanie sam uzyskać informacji objętych tajemnicą telekomunikacyjną czy bankową. Wprowadzenie zaś karalności czynu w prawie karnym materialnym w sytuacji, kiedy instrument zrealizowania tej odpowiedzialności będzie nieodpowiedni, mija się z celem.

Pozostaje zatem ściganie publicznoskargowe, dzielące się na ściganie z urzędu i na wniosek. Biorąc pod uwagę charakter dobra, przeciwko któremu skierowana jest kradzież tożsamości rozumiana jako przestępstwo per se, zasadne stanie się wskazanie na tryb wnioskowy. Pozwoli to na prowadzenie tego postępowania jedynie wtedy, kiedy życzy sobie tego sam pokrzywdzony. W przypadku kradzieży tożsamości naruszone jest bowiem jego dobro osobiste. Natomiast w przypadku takich postaci kradzieży tożsamości, które np. wiążą się z posługiwaniem sfałszowanymi dokumentami, postępowanie będzie prowadzone z urzędu.

3.
red. MAREK MOZGAWA

Stalking.

 

Wolters Kluwer, Warszawa 2018 r.

Zrzut ekranu 2023-01-12 o 18.37.52.png

Stalking to zjawisko często lekceważone przez organy ścigania oraz opinię publiczną. Niestety problem jest o wiele poważniejszy, aniżeli mogłoby się wydawać. Publikacja prezentuje problematykę stalkingu (uporczywego nękania) w ujęciu interdyscyplinarnym, ze szczególnymi uwzględnieniem aspektów prawnokarnych (analiza ustawowych znamion przestępstwa nękania, kwestie zbiegu przepisów, normatywne przesłanki tożsamości czynu zabronionego z art. 190a § 1 k.k., stalking w orzecznictwie SN). Poruszono również kwestie psychologiczne, socjologiczne, kryminologiczne i cywilistyczne. W książce zaprezentowano także wiele innych aspektów związanych z problematyką stalkingu, takich jak:

 

  • ujęcie przestępstwa stalkingu w ustawodawstwie innych państw,

  • obowiązki państwa w zakresie ochrony człowieka przed istotnym naruszeniem prywatności,

  • statystyczny obraz przestępstwa uporczywego nękania,

  • stalking w literaturze i filmie,

  • stalking w orzecznictwie sądowym;

  • wpływu Internetu na zjawisko stalkingu.

 

Publikacja zawiera zbiór referatów wygłoszonych podczas IX Lubelskiego Seminarium Karnistycznego pt. "Stalking", zorganizowanego przez Katedrę Prawa Karnego i Kryminologii WPiA UMCS w Lublinie.

4.
DAGMARA
WOŹNIAKOWSKA- FAJST

Stalking i inne formy przemocy emocjonalnej. Studium kryminologiczne.

Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2019 r.

Zrzut ekranu 2023-01-16 o 00.22.57.png

Książka jest poświęcona uporczywemu nękaniu (stalkingowi) oraz innym formom prześladowania emocjonalnego, których podłoże jest złożone, a motywacje sprawców wielorakie. Są nimi: mobbing, bullying i molestowanie seksualne. Stalking, podobnie jak przemoc w rodzinie i mobbing, zalicza się do tzw. przemocy emocjonalnej. Jest to, jak trafnie stwierdził Grzegorz Wrona, „ingerencja (działanie lub zaniechanie) w  psychikę drugiej osoby, skierowana przeciwko jej emocjom, wywołująca negatywne dla niej skutki (zarówno jednorazowe, jak i odsunięte w czasie)”. Przemoc emocjonalna nie ma nigdy charakteru jednorazowego.

 

W 2007 r. autorka w raporcie pt. "Protecting Women From the New Crime of Stalking: a Comparison of Legislative Approaches within the European Union" (Modena Group of Stalking, University of Modena and Reggio Emilia 2007). napisała, że w Polsce stalking w ogóle nie jest przedmiotem zainteresowania społecznego, nie ma na ten temat debaty publicznej, prawie nie ma badań naukowych, a w mediach pojawia się on zaledwie sporadycznie (zazwyczaj w serialach telewizyjnych).

 

Jedną z motywacji sprawców jest dążenie do zdobycia lub utrzymania władzy. Bez względu na konkretną formę zachowania, zawsze chodzi o to, by poprzez władzę umocnić swoją pozycję w grupie bądź zdobyć innego rodzaju gratyfikacje. Osoby pokrzywdzone są narażone na duży stres, a wielokrotnie na ogromne cierpienie, przynoszące zarówno skutki somatyczne, jak i psychiczne. Mimo tych negatywnych rezultatów, wiele działań prześladowców jest indyferentnych prawnie i nie podlega karze.

 

Kwestie uporczywego nękania omówione w pracy, autorka zawęziła jedynie do art. 190a § 1 i 3 k.k., pomijając rozważania na temat przestępstwa stypizowanego w art. 190a § 2 k.k., jakim jest kradzież tożsamości. Wraz z kryminalizacją stalkingu ustawodawca zdecydował się także na penalizację czynu polegającego na podszywaniu się pod inną osobę, wykorzystywaniu jej wizerunku lub jej danych osobowych w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej. Zachowania tego rodzaju były uciążliwe dla ofiar, a brak ich penalizacji był źródłem poważnych kłopotów osób pokrzywdzonych. Z tych względów należy zaaprobować decyzję o  kryminalizacji tego czynu. Natomiast niefortunne wydaje się umieszczenie w jednym artykule Kodeksu karnego zarówno uporczywego nękania, jak i  kradzieży tożsamości. Kradzież tożsamości została bowiem potraktowana jako forma stalkingu, na co wskazuje uzasadnienie projektu ustawy, w którym jest napisane, że „ochroną w tym wypadku będą objęte m.in. te sytuacje, w których dane innej osoby wykorzystywane są przez sprawcę, np. do złośliwego zamawiania wartościowych towarów lub usług za pomocą sieci teleinformatycznych lub do tworzenia fałszywych kont lub stron internetowych, na których umieszczane są informacje, rzekomo przez samego pokrzywdzonego lub sam wizerunek pokrzywdzonego w pewnym negatywnym kontekście, który mógłby przynieść mu szkodę osobistą lub majątkową”. Woźniakowska-Fajst popiera zdanie autorów, którzy twierdzą, że przywłaszczenie tożsamości należy uznać za zupełnie odrębne przestępstwo, które zasługuje na oddzielną analizę. Monika Płatek pisze, że przestępstwo stypizowane w art. 190a § 2 k.k. nie jest występkiem formalnym, a zatem nie musi być to ani zachowanie uporczywe, ani też nie musi wzbudzać poczucia zagrożenia, choć niewątpliwie zawsze będzie naruszać prywatność osoby pokrzywdzonej. Ze względu na brak znamienia uporczywości kradzież tożsamości „nie jest więc literalnie tym, co oddaje termin stalking”.

 

Praca składa się z sześciu rozdziałów. Pierwszy rozdział jest poświęcony zagadnieniom metodologicznym. Omówiono w nim zastosowane techniki badawcze, a także proces doboru próby, przedstawiono także problemy i hipotezy badawcze.

 

W rozdziale drugim opisano definicje psychologiczne i kryminologiczne zjawisk zaliczanych do przemocy emocjonalnej, to jest stalkingu, mobbingu, molestowania seksualnego i bullyingu, podejmując próbę systematyzacji tych definicji, znalezienia obszarów wspólnych dla tych zjawisk oraz cech, które je różnią. Opisano także pokrótce historię i uwarunkowania kulturowe, skalę ich występowania w  Polsce i  na świecie.

 

Trzeci rozdział jest poświęcony regulacjom prawnym. Przede wszystkim szczegółowej analizie przepisów państw Unii Europejskiej kryminalizujących stalking oraz polskich przepisów karnych i wykroczeniowych dotyczących uporczywego nękania. Opisano regulacje polskie i państw unijnych dotyczące mobbingu, molestowania seksualnego i bullyingu.

 

Rozdziały czwarty został poświęcony sylwetce sprawcy przemocy emocjonalnej, ze szczególnym uwzględnieniem typologii sprawców stalkingu. Autorka przeanalizowała tu, na podstawie literatury i wyników badań własnych, cechy demograficzne sprawców oraz kwestię chorób psychicznych i  zaburzeń osobowości stalkerów. Odniosła się także do zagadnień bardziej szczegółowych, takich jak uporczywe nękanie będące formą przemocy w bliskich związkach czy kobiet jako sprawczyń stalkingu.

 

W  piątym rozdziale Woźniakowska-Fajst analizuje sylwetkę ofiary przemocy emocjonalnej (na podstawie literatury i badań własnych), opisuje skutki przemocy emocjonalnej oraz takie kwestie, jak uporczywe nękanie znanych osób i problematykę fałszywych zgłoszeń przestępstwa stalkingu.

 

Ostatni rozdział odnosi się do reakcji na stalking i inne czyny o charakterze przemocy emocjonalnej. Reakcja ta dotyczy zarówno postaw osób pokrzywdzonych, wsparcia o charakterze terapeutycznym, jak i reakcji prawnokarnej i instytucjonalnej (np. zakładów pracy w przypadku molestowania seksualnego i mobbingu czy szkół w przypadku bullyingu). Analizuje także politykę karania stalkingu w  państwach Unii Europejskiej oraz praktykę sądowego wymiaru kary w Polsce.

5.
red. PAWEŁ
KNUT

Metodyka pracy adwokata i radcy prawnego w sprawach o przestępstwa z nienawiści.

C. H. Beck , Warszawa 2020 r.

Zrzut ekranu 2023-01-16 o 02.10.42.png

Fragment wstępu:

 

"Rosnąca agresywność języka debaty publicznej, szczególnie w mediach społecznościowych, jak i wydarzenia ostatnich miesięcy, między innymi śmierć prezydenta Pawła Adamowicza, pokazują, że zachowania motywowane uprzedzeniami to palący problem dla polskiego społeczeństwa. Wyraźnie zwiększona liczba zachowań motywowanych uprzedzeniami sprawia, że z problemem tym coraz częściej w swojej praktyce spotykają się również adwokaci oraz radcowie prawni, działający jako profesjonalni pełnomocnicy i obrońcy swoich klientów. Przestępstwa motywowane uprzedzeniami, w tym także mowa nienawiści, to specyficzna kategoria przestępstw, wymagająca specjalistycznej wiedzy i odpowiedniego przygotowania merytorycznego, znajomości przepisów prawa materialnego i unormowań proceduralnych. Prowadzenie spraw o przestępstwa z nienawiści wymaga często od adwokata lub radcy prawnego przywołania standardów prawa międzynarodowego, wskazania szerszego kontekstu danej sprawy, w tym jej tła społeczno-kulturowego, przełamania niechęci organów ścigania czy nawiązania współpracy z organizacjami społecznymi. Profesjonalne świadczenie pomocy prawnej w tej kategorii postępowań wymaga również znajomości specyfiki pracy z osobą pokrzywdzoną przestępstwem z nienawiści". 

 

Metodyka podzielona jest na 5 części. Pierwsza charakteryzuje prawidłowe rozumienie przestępstw z nienawiści i omawia zagadnienia takie jak: definiowanie przestępstw z nienawiści, charakterystyka przestępstw z nienawiści w Polsce. Druga część to praktyczny komentarz z orzecznictwem omawia w szczególności: przestępstwa z nienawiści stypizowane w prawie karnym, charakterystykę wybranych przestępstw ściąganych zarówno z oskarżenia publicznego, jak i prywatnego oraz na wniosek poszkodowanego (w tym stalking, art. 190a KK), charakterystykę wybranych przepisów z kodeksu karnego, kodeksu wykroczeń oraz kodeksu cywilnego mające szczególne zastosowanie w sprawach przestępstw z nienawiści. Trzecia część zawiera opracowanie standardów i zobowiązań międzynarodowych, w tym orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Czwarta część zawiera opis kluczowych aspektów pracy pełnomocnika pokrzywdzonego w sprawach przestępstw z nienawiści, w tym m.in.: prawa osób pokrzywdzonych oraz opis standardów ochrony osób doświadczających przestępstw z nienawiści, specyfikę pracy pełnomocnika z poszkodowanym doświadczonym przestępstwem nienawiści, specyfikę współpracy pełnomocnika z instytucjami państwowymi. Ostatnia część zawiera wzory pism.

Zrzut ekranu 2023-01-16 o 02.06.55.png
Zrzut ekranu 2023-01-16 o 02.08.03.png
Image by Maria Oswalt
bottom of page