JAK rozpoznać STALKING?
Stalking to złożone przestępstwo, obejmujące różnorodne działania, które mogą przyjmować formę zarówno fizycznego, jak i psychicznego nękania. Stalking może obejmować bezpośrednie działania wymierzone w pokrzywdzonego, takie jak niechciane kontakty, śledzenie czy groźby. Często wiąże się również z naruszaniem mienia ofiary, na przykład poprzez jego niszczenie lub manipulowanie nim w sposób, który ma na celu wywołanie strachu lub dyskomfortu.
W dobie nowoczesnych technologii stalking często przybiera formę cyberstalkingu, czyli prześladowania za pośrednictwem internetu, mediów społecznościowych czy komunikatorów. Cyberstalking może obejmować działania takie jak nękanie poprzez wiadomości, publikowanie kompromitujących treści, podszywanie się pod ofiarę czy nieustanne monitorowanie jej aktywności online.
Przestępstwo to może być również popełniane za pomocą osób trzecich, które na prośbę sprawcy lub nieświadomie uczestniczą w nękaniu ofiary. Innym zjawiskiem powiązanym ze stalkingiem jest cyberprzemoc, czyli wszelkie formy nękania, które mają miejsce w przestrzeni internetowej i mogą przyjmować różne formy, od obraźliwych komentarzy po poważne ataki hakerskie czy publikację fałszywych informacji o ofierze.
W tym dziale znajdziesz przykłady czynów zaliczanych do przestępstwa uporczywego nękania oraz przywłaszczenia tożsamości (art. 190a Kodeksu karnego).
1.
Działania bezpośrednio
NAKIEROWANE NA POKRZYWDZONEGO
1. Natrętne składanie propozycji spotkań, wspólnych wyjazdów.
2. Śledzenie czy podążanie lub zatrudnianie do tego prywatnych detektywów / innych wynajętych w tym celu osób.
3. Obserwowanie, podglądanie, przebywanie w okolicy miejsca zamieszkania lub pracy, wyczekiwanie w miejscu pracy lub w okolicy miejsca zamieszkania.
4. Rozpowszechnianie plotek i oszczerstw w środowisku pracy, środowisku akademickim, miejscu zamieszkania etc.
5. Niechciane robienie zdjęć, śledzenie, podsłuchiwanie.
6. Upublicznianie wizerunku poszkodowanego i innych osób z jego otoczenia.
7. Inne działania podejmowane z 'chorej' zazdrości mające wyrządzić pokrzywdzonemu szkody osobiste lub majątkowe.
8. Wypytywanie w miejscu zamieszkania i pracy w celu zdobycia jak największej ilości informacji.
9. Podszywanie się pod znajomych lub rodzinę, wysyłanie listów z fałszywymi informacjami.
10. Próby manipulowania poprzez wszczynanie postępowania karnego przeciwko ofierze lub groźby wszczęcia postępowania czy groźby lub próby wymuszenia na pokrzywdzonym pewnych zachowań, w tym wymuszenia kontaktu ze stalkerem.
11. Uprzedmiotowienie, poniżanie, manipulowanie przyjaciółmi i rodziną przez rozpowszechnianie fałszywych, szkalujących informacji celem spowodowania ich odwrócenia się od poszkodowanego (nastawianie ich przeciwko).
12. Zaczepianie w miejscach publicznych.
13. Szantaż emocjonalny, szantaż ekonomiczny, wyrządzanie szkody np. zwierzętom domowym będącym własnością pokrzywdzonego.
14. Groźby karalne kierowane w stosunku do poszkodowanego (w tym groźby uszkodzenia ciała lub groźby śmierci).
15. Akty przemocy fizycznej, trzymanie w mieszkaniu ostrych narzędzi w celu zastraszenia.
16. Wykrzykiwanie w miejscach publicznych obelg pod adresem pokrzywdzonego w jego obecności (np. w okolicy miejsca pracy lub zamieszkania).
17. Niechciane dotykanie, chwytanie, przytulanie się, całowanie.
2.
Działania związane Z MIENIEM POKRZYWDZONEGO
1. Niszczenie domu, samochodu, lub innego mienia należącego do poszkodowanego.
2. Akty wandalizmu w postaci niszczenia mienia prywatnego, np. zarysowanie czy stłuczenie samochodu lub demolowanie mieszkania, celem którego jest zastraszenie. Wdzieranie się do mieszkania celem zabrania przedmiotów osobistych bądź pozostawianie śladów obecności, aby zastraszyć ofiarę.
3. Zamawianie na koszt ofiary niechcianych towarów i usług. Pozostawianie wiadomości, kwiatów czy innych rzeczy materialnych niechcianych pod drzwiami mieszkania.
4. Kradzież rzeczy należących do pokrzywdzonego.
5. Wysyłanie niechcianych prezentów, listów, karteczek etc. Wręczanie lub przesyłanie niechcianych prezentów, również deprymująco cennych czy obraźliwych lub wzbudzających strach.
6. Grzebanie w śmieciach pokrzywdzonego.
7. Niszczenie rzeczy.
3.
Działania PRZY WYKORZYSTANIU OSÓB TRZECICH
& godzące W OSOBY TRZECIE
1. Napadnięcie na członka rodziny / przyjaciół lub usiłowanie przeprowadzenia napadu.
2. Włamanie do domu lub samochodu przyjaciół / członków rodziny.
3. Nawiązywanie kontaktów za pomocą osób trzecich, wypytywanie znajomych.
4. Przyglądanie się, dążenie do nawiązania kontaktu za pośrednictwem wspólnych znajomych i rodziny (w tym również dzieci), wypytywanie ich o szczegóły z życia prywatnego.
5. Grożenie lub zaczepianie rodziny / przyjaciół.
4.
Działania PRZY WYKORZYSTANIU NOWOCZESNYCH TECHNOLOGII
1. Cyberstalking w postaci wysyłania pocztą elektroniczną e-maili, wysyłania przez telefon SMS-ów lub wysyłania pocztą listów – przy czym wszystkie wyżej wymienione formy kontaktowania się pośredniego zawierają treści niechciane przez pokrzywdzonego, m.in. wyznania miłości sprawcy, intymne zwierzenia, opisy lub zdjęcia aktów seksualnych, niechciane prezenty elektroniczne lub groźby karalne w postaci pogróżek, wulgaryzmów, grożenia ujawnieniem spreparowanych scen z życia itp.
2. Głuche, obsceniczne telefony. Uporczywe nękanie przez nieustanne telefony lub pozostawianie informacji na poczcie głosowej.
3. Wysyłanie licznych smsów, e-maili także z wirusami.
4. Zamieszczanie zdjęć i komentarzy w internecie. Zamieszczanie w internecie podpisanych jej nazwiskiem komentarzy o charakterze rasistowskim, ksenofobicznym, nacjonalistycznym.
5. Robienie pokrzywdzonemu zdjęć bez zgody. Rejestrowanie faktów z życia prywatnego za pośrednictwem aparatu fotograficznego i sprzętu audio-wideo.
6. Wykorzystywanie nowoczesnych technologii takich jak GPS czy ukrytych kamer do namierzania osób.
7. Sprawowanie kontroli nad telefonem i komputerem pokrzywdzonego, niszczenie danych lub zmienianie ich treści, poprzez np. nieuprawniony dostęp, próby włamania, hacking.
8. Zakładanie podsłuchu telefonicznego lub filmowanie z ukrytej kamery czy przeszukiwanie prywatnych notatek i śmieci w celu uzyskania informacji.
9. Zbieranie informacji umieszczonych przez pokrzywdzonego i na jego temat w sieci, w celu dręczenia zarówno w internecie, jak i w rzeczywistości.
10. Zakładanie kont społecznościowych na różnych portalach w internecie, nawoływanie do znieważania pokrzywdzonego na portalach społecznościowych. Podszywanie się pod pokrzywdzonego na czatach, forach i portalach społecznościowych (art. 190a §2).
11. Podszywanie się pod swoją ofiarę, wykorzystywanie jej wizerunku lub innych danych osobowych (art. 190a §2).
CECHY
KIEDY MÓWIMY O
STALKINGU?
Stalking charakteryzuje się działaniami sprawcy, które mają następujące cechy:
-
Niepożądane: działania te są niechciane przez pokrzywdzonego i nie uzyskały jego zgody.
-
Wbrew woli pokrzywdzonego: sprawca podejmuje działania mimo jasnych sygnałów od ofiary, że nie życzy sobie kontaktu.
-
Powtarzalny charakter: stalking nie jest jednorazowym incydentem, ale serią powtarzających się działań.
-
Natrętne: zachowania sprawcy są nachalne i trudno ich uniknąć, nawet przy próbach ze strony ofiary.
-
Wzbudzają niepokój: działania te wywołują u pokrzywdzonego poczucie niepokoju, stresu lub zagrożenia.
-
Wzbudzają strach: stalking często prowadzi do poczucia strachu o swoje bezpieczeństwo lub bezpieczeństwo bliskich.
-
Próba nawiązania niechcianego kontaktu: sprawca często dąży do kontaktu z ofiarą, mimo że ta wyraźnie daje do zrozumienia, że nie chce mieć z nim do czynienia.
Stalking to forma napaści psychicznej.
Jest to atak na umysł człowieka i może mieć równie druzgocące konsekwencje, jak napaść fizyczna.
— Harriet Wistrich
